در این مقاله، قصد داریم در مورد پیمانکاری ساختمان و چند و چون این عنوان شغلی صحبت کنیم. این موضوع بدون شک در فرآیند ساختمان سازی یکی از مهم ترین موضوعات است و می تواند نقش مهمی در کیفیت پروژه شما داشته باشد. بنابراین، پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مقدمه
ساختمان سازی امروزه از فرم قدیمی خود که شامل چند اقدام ساده با مصالح معمولی بود، فاصله زیادی گرفته است. امروز دیگر شرایط به گونه ای نیست که کار ساختمان سازی توسط همه افراد با هر سطح تخصصی امکان پذیر باشد. ورود تکنولوژی های پیشرفته، ابزارآلات به روز و مصالحی که نیاز به تخصص برای اجرا دارند موجب شده تا ساختمان به یک فعالیت عملی با نیاز به تخصص، تجربه، دانش و مهارت بالا تبدیل شود. در چنین شرایطی، مسلما همه افراد جامعه نمی‌توانند تخصص و مهارت کار با مصالح ساختمان را بیاموزند. بنابراین، صاحبان پروژه ها در تلاش خواهند بود تا فعالیت های مختلف مورد نیاز برای ساختمان را به متخصصین آن بسپرند.
اما همین کار نیز دردسرهای خاص خود را دارند. برای احداث یک پروژه، طیف زیادی از امور اجرا می شوند. از جوشکاری آهن آلات ساختمانی و ساخت فوندانسیون در مراحل اولیه گرفته تا نصب شیرآلات و لوازم برقی که از گام های نهایی پروژه هستند. این لیست بلند بالای مراحل ساختمان سازی، هر یک توسط افراد به خصوصی انجام می شود که هماهنگی بین این افراد، امری پیچیده به حساب می آید. چه راهی برای حل این مشکل وجود دارد؟ پاسخ این سوال، موضوع مقاله امروز ما خواهد بود.
پیمانکاری ساختمان چیست
پیمانکاری ساختمان به همان فرآیند واگذاری یک پروژه به شخصی به نام پیمانکار گفته می شود. در این فرآیند، کارفرما که صاحب یک پروژه ساختمان سازی است، مسئولیت اجرای تمام امور یا بخشی از آن را به شخص دارای تجربه و تخصصی به نام پیمانکار، واگذار می کند. پیمانکار شخصی است که وظیفه اش فراهم کردن تمام شرایط لازم برای پیشبرد مراحل ساختمان سازی می باشد. پیمانکار با تهیه امکانات لازم برای پروژه، مقدمات ساخت و ساز سریع را فراهم می کند و به این ترتیب، می توانیم بگوییم پیمانکاری ساختمان منجر به افزایش سرعت ساخت و کیفیت ساخت بنا می شود.
پیمانکاری امروزه خود انواع مختلفی دارد. تفاوت انواع پیمانکاری در وظایف و اختیارات پیمانکار است. هر پیمانکار بر اساس نوع قرارداد خود، ملزم به اجرای وظایف مشخصی می باشد.
وظایف پیمانکار
پیمانکار با پذیرش قرارداد پیمانکاری ساختمان، متعهد به اجرای وظایف خاصی می شود. این وظایف در قرارداد پیمانکاری ذکر می شوند. در واقع پیمانکار ملزم به اجرای وظایفی است که در مورد آن در قرارداد توافق شده است. برخی از این وظایف عبارت اند از:
تهیه مصالح ساختمانی
در صورت تمایل کارفرما، وظیفه تامین مصالح ساختمانی پروژه به پیمانکار واگذار می شود. به این ترتیب، کارفرما مسئولیت تهیه مصالح ساختمانی بر اساس بودجه در دسترس خود را به پیمانکار واگذار می کند. در این حالت، مسئولیت تغییرات قیمت مصالح بر عهده پیمانکار است. البته برخی از انواع قرارداد وجود دارند که ریسک تغییرات قیمت را از دوش پیمانکار بر می دارد اما در این نوع قراردادها، حق الزحمه پیمانکار کمتر است.
فراهم کردن و پرداخت دستمزد نیروی کار
پیمانکار ساختمانی، طبق قرارداد پیمانکاری وظیفه دارد نیروی کار مورد نیاز برای پیشبرد پروژه را به گونه ای فراهم کند که به اصطلاح در هیچ روزی کار نخوابد و فعالیت پروژه با سرعت قابل قبولی ادامه داشته باشد. در صورتی که برخی امور نیازمند نیروی کار متخصص باشند، باز هم فراهم کردن و پرداخت دستمزد این نیرو با پیمانکار است. نیروی کار پروژه شامل کارگران و استادکاران است که هر دو، از لازمه های انجام درست امور ساختمانی هستند.
فراهم کردن ماشین آلات مورد نیاز
برخی از امور ساختمانی نظیر بتن ریزی یا جوشکاری آهن آلات، نیاز به ماشین آلات مخصوص به خود دارند. در این موارد نیز وظیفه تامین این ماشین آلات بر عهده پیمانکار ساختمانی خواهد بود.
مدیریت هزینه ها
در اغلب قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار و کارفرما در مورد هزینه کلی پروژه به توافق می رسند و آن را در قرارداد ثبت می کنند. پس از ثبت قرارداد، مسئولیت مدیریت سرمایه کارفرما و به پایان رساندن کار با مبلغ توافق شده بر عهده کارفرماست.
مدیریت زمان
در قراردادی که بین کارفرما و پیمانکار منعقد می شود، پیمانکار یک زمان تقریبی برای پایان امور مربوط به خود را اعلام می کند. در چنین وضعیتی، پیمانکار وظیفه دارد کار خود را تا تاریخ اعلام شده تکمیل کند و به کارفرما تحویل دهد؛ در غیر این صورت کارفرما حق دارد از پیمانکار به صورت روزانه جریمه دیرکرد دریافت کند.
ارائه گزارش پیشرفت کار به کارفرما
کارفرما این حق را دارد که در تمام مراحل انجام کار، از پروژه خود بازدید کند یا وضعیت آن را از پیمانکار جویا شود و در مقابل، پیمانکار نیز شرایط و پیشرفت ها را به اطلاع کارفرما می رساند تا ارتباط مناسب و مثبتی بین طرفین برقرار بماند.
حقوق پیمانکار
پیمانکار در مقابل وظایفی که در قسمت قبلی به آن اشاره کردیم، حقوقی نیز دارد که این حقوق هم بستگی به نوع قرارداد پیمانکاری ساختمان دارد. در ادامه به حقوق پیمانکار اشاره می کنیم:
- تحویل گرفتن فضای پروژه از کارفرما: یکی از حقوق پیمانکار نسبت به کارفرما این است که محوطه کارگاه یا زمین ساختمان را در موعد مقرر و با شرایط مناسب برای کار از کارفرما تحویل بگیرد.
- مشخص کردن اهداف و شرایط پروژه: پیش از شروع کار، پیمانکار باید شرایط دقیق و اهداف مدنظر کارفرما برای پروژه خود را بداند تا با دید بهتری به انجام امور پروژه بپردازد. این اهداف کلی نباید در میانه مسیر توسط کارفرما مورد تغییر بنیادی قرار داده شوند.
- دریافت به موقع هزینه ها: پیمانکار این حق را دارد که هزینه های مربوط به مصالح، نیروی کار و امور اداری پروژه را طبق قرارداد و بدون تاخیر از کارفرما دریافت کند.
- دریافت پیش پرداخت: پیمانکار حق دارد بخشی از رقم قرارداد خود را قبل از شروع کار به عنوان پیش پرداخت دریافت کند. البته در مورد درصد پیش پرداخت باید طرفین بدون داشتن توقع های عجیب با یکدیگر به توافق برسند.
انواع پیمانکاری
حال که می دانیم پیمانکاری ساختمان چیست و طرفین قرارداد پیمانکاری یعنی کارفرما و پیمانکار چه وظایفی نسبت به یکدیگر دارند، می توانیم انواع پیمانکاری را مورد بررسی قرار دهیم.
پیمانکاری بر اساس نوع پروژه و نوع قرارداد آن، انواع مختلفی دارد. برخی از انواع پیمانکاری، مسئولیت صفر تا صد یک پروژه را شامل می شوند. در این نوع پیمانکاری، پیمانکار وظیفه دارد ساختمان را طبق توافق با کارفرما تکمیل کرده، همه امور آن را به انجام برساند و نتیجه را تحویل دهد. در مقابل، برخی دیگر از انواع پیمانکاری صرفا بخشی از کار را بر عهده می گیرند. این نوع پیمانکاری می تواند روی بخش های خاصی نظیر ساخت فوندانسیون، اسکلت، دیوارچینی و… متمرکز باشد و روی سایر بخش های پروژه، دخالتی نکند.
جمع بندی
پیمانکاری ساختمان یکی از عنوان های شغلی مربوط به صنعت ساختمان است که در آن شخصی به نام پیمانکار، مسئولیت اجرای همه یا بخشی از پروژه را بر عهده می گیرد. پیمانکار وظیفه دارد برای امور تحت مسئولیت خود نیروی کار و مصالح مورد نیاز را فراهم کند و کار خود را با سرعت بالا پیش ببرد و در زمان معین، به کارفرما که صاحب پروژه است تحویل دهد. در مقابل مسئولیت پرداخت هزینه های پروژه بر عهده کارفرماست و پیمانکار می تواند صرفا یک واسطه برای امور پرداختی باشد.
به هر حال، پیمانکاری بخش زیادی از دردسرهای ساختمان سازی برای کارفرما را از بین می برد و موجب آرامش خاطر او در فرآیند ساخت ساختمان خود خواهد شد.